Eye Movement Desensitization and Reprocessing, czyli Desensytyzacja i Przetwarzanie za pomocą ruchu gałek ocznych (EMDR) jest opartym na naukowych i empirycznych dowodach podejściem psychoterapeutycznym. EMDR jest ukierunkowane na terapię Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD), ale jest również stosowane w przypadku innych zaburzeń psychicznych, problemów ze zdrowiem psychicznym oraz objawów somatycznych.

U podstaw teoretycznych EMDR leży Adaptacyjny Model Przetwarzania Informacji. Większość zdarzeń, jakie mają miejsce w naszym życiu: pójście do pracy, wypadek samochodowy, wypicie kawy – docierają do naszego mózgu w formie informacji o bodźcach, z jakimi się zetknęliśmy. Te informacje są przetwarzane w umyśle, interpretowane i “umieszczone” we właściwym miejscu. To właściwe miejsce powinno być adaptacyjne, ale nie zawsze jest. Bywa, że ze względu na intensywność czy rodzaj emocji (np. w sytuacji wypadku samochodowego) następuje zaburzenie układu nerwowego i zablokowanie przetwarzania informacji. Takie wspomnienie wówczas pozostaje w formie nieprzetworzonej, “zamrożonej”, a emocje, które się z tym wspomnieniem wiążą, za każdym razem przeżywane są równie silnie. Jakby wspomnienie to nadal istniało w teraźniejszości.

“Dawne, niepokojące wspomnienia mogą być przechowywane w mózgu w odosobnieniu; są one zamknięte w systemie nerwowym wraz z oryginalnymi obrazami, dźwiękami, myślami i uczuciami. Dawny, niepokojący materiał jest wciąż i wciąż uruchamiany. Uniemożliwia to uczenie się czy leczenie. W innej części mózgu znajduje się już większość informacji potrzebnych do rozwiązania tego problemu; te dwie części nie mogą się po prostu połączyć.” Shapiro F. 2001, EMDR, 2nd Edition, N.Y.: The Guilford Press.

Podczas sesji EMDR klient w momencie, kiedy wspomnienie (nieprzetworzone) zostało już aktywowane na trzech poziomach (afektywnym, poznawczym i fizycznym) poddaje się bilateralnej stymulacji mózgu. Może to być stymulacja oczu, jak też dźwiękowa lub dotykowa. Ta stymulacja bezpośrednio wpływa na funkcje korowe powodując lepszą synchronizację pracy obu półkul. Dzięki czemu dwie części mózgu mogą się połączyć i przetworzyć informację.

Terapia EMDR ma na celu: przetworzenie zablokowanego wspomnienia, obniżenie poziomu negatywnych emocji (strach, gniew, wstyd), wzmocnienie pozytywnych przekonań odnoszących się do samego siebie.Po przetworzeniu wspomnienia jest ono nadal obecne w naszej pamięci, ale nie wywołuje już emocji. Staje się adaptacyjne i neutralne.

Podejście EMDR rekomendowane jest przez bardzo wiele krajowych i międzynarodowych organizacji zajmujących się zdrowiem psychicznym:
American Psychiatric Association (2004)
National Institute of Health & Clinical Excellence – NICE(2005)
International Society of Traumatic Stress Studies, 2009

WHO – Światową Organizację Zdrowia

W odniesieniu do pracy z PTSD, WHO udzieliło swojej rekomendacji jedynie dwóm formom terapii : CBT-T i EMDR, są rekomendowane dla dzieci, młodzieży i dorosłych.
„Tak jak terapia TF-CBT, EMDR ma na celu zmniejszenie subiektywnego poczucia dystresu i wzmocnienie adaptacyjnych procesów poznawczych związanych z traumatycznym wydarzeniem. W przeciwieństwie do TF-CBT, EMDR nie obejmuje:
(a) drobiazgowego opisu przypadku
(b) bezpośredniej konfrontacji z przekonaniami
(c) przedłużonej ekspozycji
(d) prace domowe.” (p.1)