„Każdego dnia, przez wiele godzin, toczy się wewnętrzna rozmowa człowieka z samym sobą: komentuje w myślach toczące się wydarzenia, zanurza się we wspomnieniach, analizuje problemy, zadaje pytania. Treść monologu wewnętrznego odzwierciedla sposób, w jaki człowiek traktuje samego siebie. Może być wyrozumiały albo wymagający; akceptujący albo kwestionujący; pełen zaufania i wiary albo nieufny. Może koncentrować się na zaletach albo wadach, na klęskach albo sukcesach; może dodawać sobie otuchy albo odbierać nadzieję.”
Maria Król-FIjewska

W Czy masz kontakt ze sobą,  pisałam o tym jak w dzieciństwie powstają fundamenty przyszłego współuzależnienia. Dzieje się tak w domach, w których brakuje bezpieczeństwa emocjonalnego, a dziecko jest stale narażone na stres. Przystosowanie się do tych warunków ( co jest konieczne żeby przetrwać) polega na byciu stale w gotowości, w stanie czuwania. Dziecko skupia się na wypatrywaniu niebezpieczeństwa: czy ojciec wróci trzeźwy, czy matka wybuchnie złością, czy któreś z rodziców uderzy… Dzięki tej pobudzonej czujności dziecko jest w stanie przewidzieć niebezpieczeństwo i często go uniknąć, np. schować się lub uciec. Dziecko jest skoncentrowane na tym co dzieje się na zewnątrz. To co dzieje się na zewnątrz reguluje jego samopoczucie. W miarę upływu czasu dziecko przestaje dostrzegać własne emocje, uczucia i pragnienia. W efekcie staje się podatne na współuzależnienia.

Są także inne konsekwencje przetrwania dzieciństwa w stałym zagrożeniu, na przykład wewnętrzny krytyk.

Nadmierna czujność powoduje bowiem, że dziecko boi się zachować spontanicznie, wyrazić swoje emocji i czuje strach przed wyrażaniem siebie, przed stawianiem granic i pokazaniem tego kim jest.  Pojawia się także strach przed realizowaniem swoich naturalnych umiejętnosci, zdolności takich jak tańczenie, pisanie, rysowanie.

Pojawia się natomiast desperackie dążenie do uśmierzenia niepokoju i depresji. Rodzi się obsesyjne myślenie o tym, gdzie jest mnie za dużo i gdzie jestem niewystraczjące. Dziecko cały czas próbuje zmienić siebie i dostosować się do warunków zewnętrznych.

W takiej sytuacji zdrowe ego nie ma szans na rozwój i tożsamością dziecka staje się wewnętrzny krytyk.

Wewnętrzny krytyk początkowo jest głosem rodzica, np. „Jesteś złym dzieckiem” „Nie jesteś dobrą córką”. Z czasem ten głos rozwija się i zmienia się z wewnętrznego głosu rodzica na głos w pierwszej osobie, np.” Jestem złym człowiekiem”. Czas mija a my mówimy do siebie coraz okropniejsze słowa, np. „Jestem głupia”, „Jestem beznadziejna”, „Do niczego się nie nadaje”.

Wewnętrzny krytyk to perfekcjonista. Zawsze wytknie błędy, zauważy każde potknięcie. Nie zapomni przypomieć i tobie: co ci wolno, co powinnaś/eś i co musisz. Dla niego nigdy nie jesteś dość dobra/y.

Wewnętrzny krytyk to także strach przed porzuceniem oraz nienawiść do twoich niedoskonałości. Będzie kazał Ci zachować się tak, aby zdobyć akceptację i unikąć opuszczenia. Jeśli to się nie uda, obciąży cię winą.

Jak wrócić do siebie?

1. Uświadom sobie istnienie wewnęrznego krytyka. Usłysz jego głos. Zrozum, że to nie jesteś ty. Jak? Notuj to, o czym myślisz. Wyłapuj skojarzenia, myśli i emocje i skrzętnie zapisuj.
2. Zacznij uczyć się, że nie musisz być perfekcyjny/a, aby być kochany/a. Odpuść sobie. Zrezygnuj z perfekcjonizmu. Jak?  Skorzystaj na przykłąd z tej metody.
3. Stań po swojej stronie. Obroń swoje wewnętrzne dziecko. Jak? Zrób listę swoich zalet, umiejętnośći, tego co w sobie lubisz. Kiedy masz już świadomość swoich myśli (pkt 1) i usłyszysz jakąś negatywną myśl na swój temat, wprowadź na jej miejsce pozytywną. Lista będzie pomocna, bo w chwilach gdy do głosu dochodzi wewnętrzny krytyk, przestajemy być logiczni, stajemy się znów bezradnymi dziećmi.