Czym jest napad paniki?

Panika, podobnie jak inne formy lęku, jest całkowicie naturalną, prawidłową i zdrową reakcją somatyczną ludzkiego organizmu. Strach ma za zadanie nas chronić. Panika związana jest z reakcją walki lub ucieczki, która występuje u wszystkich ssaków i przygotowuje organizm do walki lub ucieczki w sytuacji zagrożenia życia.

Napad paniki to intensywny wzrost narastającego wzbudzenia fizjologicznego, który pojawia się nie wiadomo skąd albo w reakcji na pewną sytuację, lub nawet tylko po pomyśleniu o takiej sytuacji. Zatem napad paniki może zarówno wybudzić w nocy, pojawić się w czasie turbulencji w samolocie, przed rozmową kwalifikacyjną, podczas robienia zakupów lub na samą myśl o podróżowaniu samolotem, rozstaniu z partnerem, wyjściu z domu. Napady paniki nie ograniczają się do żadnych konkretnych sytuacji.

Jakie są objawy napadu paniki?

Fizyczne objawy napadu paniki:

• Kołatanie serca
• Duszności
• Zawroty głowy
• Omdlenie
• Pocenie się
• Uderzenia gorąca
• Drżenie
• Mrownie w rękach i stopach
• Biegunka i skurcze żołądka

Ponadto pojawiają się psychiczne objawy:

• Poczucie nierzeczywistosci
• Silne pragnienie ucieczki
• Strach przed popadnieciem w obłęd, umieraniem lub zrobieniem czegoś niekontrolowanego.

Już pierwszy napad paniki może zadziałać traumatycznie, bo wywołuje uczucie przerażenia i bezradności ale przede wszystkim lęk antycypacyjny przed możliwym nawrotem objawów. Lęk antycypacyjny, czyli lęk przed lękiem prowadzi do prób uniknięcia kolejnego ataku, a co z kolei prowadzi do problemów w codziennym fukcjonowaniu. Człowiek, chcąć uniknąć ataku paniki podejmuje zwykle kiepskie decyzje, np. o pozostaniu z przemocowym partnerem, wyprowadzce do mamy, nie wychodzeniu z domu, rzuceniu pracy itp..

Niektórzy ludzie doświadczają paniki tylko raz, inni raz na kilka lat, a w niektórych przypadkach panika wraca i to wielokrotnie rozwijając się w przwlekłe zaburzenie z kilkoma napadami w ciągu tygodnia.

Reakcja Walcz lub uciekaj

Atak panika jest całkowicie naturalną reakcją somatyczną, która po prostu występuje niezleżnie od kontekstu. Jest związana z reakcją walki lub ucieczki, która występuje u wszystkich ssaków i ma za zadanie przygotować organizm do walki lub ucieczki w sytuacji zagrożenia życia.

Jedna z powieściowych bohaterek L.M. Montgomery Joanna przechodząc przez tory kolejowe tak niefortunnie staje na torach, że obcas jej buta blokuje się i kobieta nie może zrobić kolejnego kroku. I TAK, właśnie nadjeżdża pociąg.  Oczywiście, że Joanna poczuła wtedy nagły wzrost poziomu adrenaliny, któremu towarzyszyło uczucie paniki i silny impuls, żeby uciec z tej niebezpiecznej sytuacji. W jej organiźmie nastąpiły liczne reakcje takie jak:

• Przyspieszenie pracy serca
• Przyspieszenie oddechu
• Napięcie mięśni
• Skurcz tętnic i zmniejszenie dopływu krwi do rąk i stóp
• Zwiększenie dopływu krwi  do mięśni
• Uwolnienie do krwioobiegu cukru zmagazynowanego w wątrobie
• Zwiększenie wytwarzania potu

Intensywność tej reakcji i silny impuls do ucieczki jest tym co zapewnia przeżycie. W powieści to mąż Joanny, Edward, ratuje ją w ostaniej chwili przecinając scyzorykiem sznurowadła buta, uwalniając stopę wraz z całą jej właścicielką z potrzasku. Na widok rozpędzonego pociągu jadącego w kierunku unieruchomionej żony stojącej na torach, w jego organiźmie również wzrósł poziom adrenaliny i nastąpiły wyżej wymienione rekacje, dzięki którym mógł działać szybciej i sprawniej.

Atak paniki

W trakcie spontanicznego ataku paniki w organiźmie zachodzi dokładnie taka sama fizjologiczna reakcja, jak w sytuacji zagrożenia życia. Pod wględem fizjologicznym atak paniki, który budzi człowieka w nocy „bez powodu” i reakcja wywołana w nocy odgłosami włamania, jest nie do odróżnienia.

Ponieważ podczas napadu paniki nie ma wyraźniego zagrożenia z zewnątrz najczęściej przypisujemy powód pojawienia się objawów paniki intensywnie doznawanym wrażeniom somatycznym. Umysł wyciąga wnioski na podstawie samopoczucia, tzn. umysł myśli, że skoro czuje się tak bardzo źle to muszę być w niebezpieczeństwie, a skoro nic się nie dzieje na zewnątrz to znaczy że problem jest we mnie.

Pojawiają się wówczas następujące myśli

• „Zaraz dostanę zawału” „Umrę” – w reakcji na kołatanie serca
• „Nie mogę oddychać” „Uduszę się „ – w reakcji na duszności
• „Zaraz zemdleję” – w reakcji na zawroty głowy
• „Wariuję”, „Zaraz oszaleję” – w reakcji na poczucie dezorientacji
• „Nie mogę chodzić” „Przewrócę się” – w reakcji na uczucie miękkich nóg
• „Nie panuję nad sobą”,”Zaraz coś się stanie” – w odpowiedzi na ogólną intensywność reakcji

Eskalacja lęku

Kiedy człowiek uświadomia sobie, że czuje jedno z tych zagrożeń, strach zostaje spotęgowany. Spotęgowany strach pogarsza jeszcze reakcje somatyczne, a one wywołują jeszcze większy strach i wpada się w pułapkę eskalacji paniki.

Można uniknąć tej eskalacji, uświadamiając sobie, że to co się dzieje w organiźmie nie jest niebezpieczne. Te zagrożenia, które uprzejmie podsuwa  umysł są iluzją.

Prawdy i mity na temat paniki

1. Napad paniki może spowodować zatrzymanie akcji serca – MIT

Istnieje zasadncza różnica między tym co dzieje się z sercem podczas napadu paniki a tym co dzieje się podczas zawału. W czasie napadu paniki serce może szybciej i mocniej bić, może opuszczać niektóre uderzenia lub  mogą pojawiać się uderzenia dodatkowe. Niektórzy odczuwają też ból w górnej części klatki piersiowej. Żadnego z tych objawów nie zaostrza ruch lub wzmożona aktywność fizyczna. Przyspieszone bicie serce wynika ze wzrostu ilości adrenaliny we krwi.

Natomiast podczas prawdziwego zawału serca najczęstszym objawem jest ciągły ból i ucisk, a nawet uczucie przygniatania w środkowej części klatki piersiowej. Może wystąpić przyspieszenie pracy serca, ale jest ono wtórne do bólu. Ból i ucisk nasilają się pod wpływem wysiłku i mogą zmniejszać się w trakcie odpoczynku. Zawał serca to stan, w którym do serca nie dopływa dostateczna ilość krwi, co powoduje jego martwicę. W przypadku choroby serca na EKG widać zaburzenia rytmu serca. W przypadku napadu paniki nie ma zmian na EKG, obserwuje się jedynie przyspieszenie bicia serca.

Przyspieszone bice serca może wydawać się przerażające, ale nie jest niebezpieczne. Serce to silny mięseń, zbudowany z mocnych włókien. Serce jak każdy mięsień wzmacnia się  w miarę zwiększania obciążenie, a zdrowe serce może pracować w tempie 200 uderzeń na minutę przez wiele dni i nie uszkodzi się. Serce przecież bije jak szalone także wtedy, gdy uprawiamy sport, seks lub oglądamy dobry thriller. Poczytaj też to.

2. Napad paniki może spowodować, że zaczniesz się dusić, lub przestaniesz oddychać – MIT

W stanie stresu mięśnie szyi i klatki piersiowej są napięte i zmniejszają wydolność oddechową organizmu. Mózg ma wbudowany mechanizm, który spowoduje, że jeśli otrzymujesz za mało tlenu, zmusi Cię do oddychania. Nie wierzysz? Wstrzymaj teraz oddech na minutę i zobacz, co się będzie działo. W pewnej chwili poczujesz silny odruch, żeby zaczerpnąć więcej powietrza. Na długo przed osiągnięciem stanu, w którym możesz zemdleć z powodu braku tlenu, automatycznie złapiesz powietrze i weźmiesz głeboki wdech.

3. Czy napad paniki może spowodować, że zemdlejesz TAK

Intesywne, głębokie i szybkie oddychanie powoduje wydychanie zbyt dużej ilości dwutelnku węgla w stosunku do ilości tlenu. Następstwem jest cały zespół objawów takich jak przyspieszone bicie serca, zawroty głowy oraz uczucie mrowienia. Mniejsza ilość dwutlenku węgla we krwi zwiększa jej zasadowość i zmnienia pewne reakcje metaboliczne, co powoduje uczucie nerwowości i drżenia, a ukrwienie rąk, nóg i mózgu gwałtownie się pogarsza. Mniejsza ilość dwutlenku węgla we krwi powoduje, że serce zaczyna bić szybciej, światła wydają się jaśniejsze a dźwięki głośniejsze. Zwężenie naczyń kwrionośnych głowy powoduje zawroty głowy, dezorientację a nawet poczucie nierzeczywistości czy oddzielenia od ciała.

W skrajnych i bardzo rzadkich przypadkach może się zdarzyć kikusekundowe omdlenie. Jest to bardzo skuteczna reakcja obronna organizmu, która służy unormowaniu oddechu.

4. Czy uczucie miękkich nóg może spodować upadek. NIE

Adrenalina może rozszrzyć naczynia krwionośne w twoich nogach, powodując nagromadzenie krwi w mięśniach nóg i upośledzenie krążenia. Sluży to wzmocnieniu nóg i przgotowaniu ich do walki lub ucieczki. Paradoksalnie więc stają się silniejsza, ich miekkość jest tylko pozorna.

5. Czy mogę popaść w obłęd podczas napadu paniki?

Ludzie nie popadają w obłęd tak nagle. Zaburzenia psychiczne rozwijają się latami, stopniowo i nie wywodzą się z napadów paniki.

Uczucie dezorientacji, które pojawia się podczas napadu paniki, jest konsekwencją zmniejszenia dopływu krwi do mózgu, co z kolei wynika z szybkiego oddychania.

Zapamiętaj!

Reakcje fizjologiczne leżące u podłoża paniki pełnią funkcję ochronną. Organizm jest zaprogramowany do paniki aby w razie zagrożenia zmobiliować się i uciec lub walczyć.

Obraz <a href=”https://pixabay.com/pl/users/iffany-6128830/?utm_source=link-attribution&utm_medium=referral&utm_campaign=image&utm_content=8608933″> Ivana Tomášková</a> z <a href=”https://pixabay.com/pl//?utm_source=link-attribution&utm_medium=referral&utm_campaign=image&utm_content=8608933″> Pixabay</a>