Zaburzenia lękowe. Napady paniki

Pewne osoby mają predyspozycje do zaburzeń lękowych. Predyspozycje te tworzą się w oparciu o czynniki działające przez dłuższy czas: dziedziczność, doświadczenia z okresu dzieciństwa oraz stres.

Jednak aby wystąpił atak paniki lub aby rozwinęła się fobia konieczne są inne czynniki, takie które występują nagle i niespodziewanie. Samo zdarzenie wywołujące panikę trwa krótko, natomiast konieczny jest czas, zwykle kilka miesięcy, aby oswoić się z jego konsekwencjami.

Przyczyny wyzwalające atak paniki

Znacząca strata osobista

Pierwszy atak paniki może poprzedzać strata znaczącej osoby, w wyniku śmierci lub rozstania, rozwodu lub separacji. Podobnie może zadziałać utrata pracy, utrata zdrowia z powodu choroby lub wypadku, lub pogorszenie sytuacji finansowej.

Zmiana sytuacji życiowej

Sytuacje stesujące, niekoniecznie mające znaczenie obiektywnie negatywne takie jak zawarcie małżeństwa, urodzenie dziecka, zmiana pracy, zmiana miejsca zamieszkania, rozpoczęcie szkoły także mogą wywołać pierwszy atak paniki.

Substancje pobudzające i narkotyki

Atak paniki może spowodować nadużywanie kofeiny; zażycie kokainy, LSD, amfetaminy; duża dawka marihuany, odstawienie narkotyków, barbituranów lub środków uspokajających. Kokaina jest tak silnym środkiem pobudzającym, że może wywołać napady paniki nawet u osób, które nie mają predyspozycji do zaburzeń lękowych.

Przyczyny somatyczne napadów paniki

Czasami napady paniki, czy inne zaburzenia lękowe mogą mieć przyczyny somatyczne. Wyleczenia stanów somatycznych powoduje ustąpienie objawów lęku.

Najczęściej spotykanymi przyczynami napadów paniki są:

Zespół hiperwentylacji

czyli szybkie i płytkie oddychanie na poziomie klatki piersiowej prowadzące do obniżenia poziomu dwutlenku węgla w krwiobiegu. Prowadzi to do zaburzeń równowagi, zawrotów głowy, poczucia nierzeczywistości, mrówienia w rękach, stopach i suchości w ustach. Te objawy z kolei, postrzegane jako niebezpieczne, mogą pobudzić prawdziwy napad paniki.

Hipoglikemia

Kiedy spada poziom cukru we krwi ludzie doświadczają objawów podobnych do reakcji paniki, w tym dezorientacji, zawrotów głowy, dygotania. Hipoglikemia może powodować napady paniki lub zaostrzać rekacje paniki.

Nadczynnośc tarczycy

Nadmierne wydzielanie hormonu tarczycy może powodować kołatanie serca, pocenia się i lęku uogólnionego. Nadczynność tarczcy bywa mylona z uogólnionym zaburzeniem lękowym.

Wypadanie płatka zastawki mitralnej

To niegroźne schorzenie, które powoduje kołatanie serca. Niewielka wada zastawki oddzielającej lewą komorę i lewy przedsionek serca powoduje, że kiedy krew przepływa z przedsionka do komory przechodzi przez zastawkę mitralną to pewna część krwi nie może przepłynąć. Powoduje to kołatanie serca, co może powodować panikę lub lęk. Wypadanie płatka zastawki nie powoduje zawałów serca. Ciekawe, że problem ten występuję cześciej u ludzi cierpiących na zaburzenia lękowe z napadami paniki niż u reszty populacji.

Zespół napięcia przedmiesiączkowego

U kobiet napady paniki lub lęk mogą nasilać się przed okresem. Leczenie polega na przyjmowaniu suplementów (wit B6), czasem progesteronu. Czasem objawy są tak silne, że kobiwta ma poczucie popadania w obłęd, pojawia się lęk, nastrój depresyjny, drażliwość. W efekcie może wystąpić reakcja paniki.

Choroby ucha środkowego

Napady paniki mogą być powiązane z obrzękiem ucha środkowego. Wówczas dominującym objawem są zawroty głowy/zaburzenia równowagi .

Inne stany somatyczne powodujące napady paniki lub lęk

• niedobory niacyny, witaminy B12, potasu, magnezu, wapnia
• rozedma płuc
• zatorowość płucna
• arytmia serca
• nadciśnienie
• zatrucie np. rtęcią, CO2, dodatkami do żywności, pestycydami
• ostra reakcja na kokaine, kofeinę amfetaminę, aspartam, leki przeciw atmie, leki tłumiące łaknienie, leki steroidowe
• odstawienie alkoholu lub leków uspokajających
• zespoł Cushinga
• choroby przytarczycy
• padaczka skroniowa
• zespół po wstrząśnieniu mózgu

Przed zastosowaniem psychologicznych metod terapii lęku warto skonsultować się z lekarzem i zrobić niebędne badania by wykluczyć przyczyny somatyczne napadów paniki. Opisane stany somatyczne, z wyjątkiem hipoglikemii i hiperwentylacji, tylko w miejszości przyczyniają się do napadów paniki.

Na podstawie

Bourne E. Lęk i fobia