„Tradycją jest przekazywanie ognia, a nie czczenie popiołu.” (Gustaw Mahler)

Jeżeli do DNA przyłączą się jakieś związki chemiczne to okazuje się, że mimo, iż geny nie ulegają zmianie, to zaczynają działać w inny sposób. O tym zjawisku mówi się, że geny zmieniają swoją ekspresję (działanie). Związki chemiczne mogą przyłączyć się do DNA w sytuacji stresu, zmian stylu życia, silnych przeżyć i oznacza to, że traumę możemy odziedziczyć wraz z genami rodziców.

Badanie eksperymetalne u zwierząt

Samicom myszy przed zapłodnieniem podawano do wąchania acetofenon (zapach przypomina kwiat wiśni), a potem wkładano myszy do klatki, w której podłoga była podłączona do prądu, co sprawiało myszom ból. Za kolejnym razem podłoga zostawała wyłączona od prądu, ale mysz i tak nadal się bała będąc w klatce. Następnie samice te zostały skojarzona z samcami (na których nie eksperymentowano z prądem). Okazało się, że ich dzieci też bały się w klatce odłączonej od prądu. Co więcej dzieci te bały się już zapachu kwiatu wiśni.

Zaobserwowano zmiany w mózgu myszy: przerost jąder migdałowatych (odpowiedzialnych za lęk i za agresję) oraz podwyższony poziom kortykosteronu (hormon stresu) we krwi.

Sytuacja powtórzyła się w kolejnym i w kolejnym pokoleniu.

Trzy pokolenia myszy nie były stresowane prądem, a jednak zapach wiśni wywołuje w nich lęk.

Eksperymet prowadzono na Uniwesrytecie Emory w Atlancie w 2013 r.

Czy dziedziczymy po ojcu?

Dokładnie ten sam eksperymet powtórzono na samcach myszy, które następnie kojarzono z samicami (na których nie eksperymentowano z prądem).

Rezulat był dokładnie taki sam. Dzieci myszy bały się klatki i zapachu kwiatu wiśni, w kolejnych trzech pokoleniach.

Ponadto u samców zwiększyła się liczba receptorów odpowiedzialnych za rozpoznawanie zapachu kwiatu wiśni. Ich licznba zwiększła się również u ich potomków, w badanych 3 pokoleniach.

Transmisja międzypokoloniowa

Badania w dziedzinie epigenetyki wykazują jednoznacznie, że pod wpływem stresu następują zmiany w gametach, w łożysku, w macicy i są one dziedziczone.

Wiele badań przeprowadzono u żołnierzy wracających z Wietamu, Korei i Iraku. Zaobserwowano zmiany epigenetyczne w ich komórkach, a takie same zmiany epigenetyczne w DNA mają ich dzieci, wnuki i prawnuki.

Dziedziczymy zmiany w mózgu: zmniejszenie się kory przedczołowej i hipokampa oraz przerośnięcie jąder migdałowatych. Dochodzi do zniszczenia neuronów w mózgu i powoduje to zmiany w naszym zachowaniu, trudniej się uczyć, zapamiętywać. Kora przedczołowa jest odpowiedzialana za rozpoznawianie dobra i zła, więc jeśli człowiek przeżył ogromną traumę to może nie odczuwać potem wyrzutów sumienia, nie odróżniać dobra od zła. Zmniejszenie hipokampu powoduje zaburzenie rytmów biologicznych człowieka, cała jego gospodarka hormonalna jest zaburzona, człowiek taki nie śpi, ma problemy z koncentacją, z pamięcią.

Jeżeli kobieta jest w ciąży i przeżywa traumę, to jeśli podda się terapii, to jest większa szansa że dziecko nie odziedziczy traumy.

Radzenie sobie ze stresem powoduje zmiany w ekspresji genów

Skoro substancje chemiczne przyłączają się do genów, nie powodując ich zmiany, to można także doprowadzić do ich odłączenia. Pomaga w tym szeroko pojęte radzenie sobie ze stresem. Nie unikanie stresu, bo to jest niemożliwe. Stres jest nieodłączną częścią życia. Jednak dobre zarządzanie stresem, radzenie sobie z nim zmienia ekspresję genów.

W radzeniu sobie ze stresem pomocne są:

• Aktywność ruchowa

• Zdrowe odżywianie (nutriepigenetyka zajmuje się badaniem jak jeść aby spowodować odłączenie się niechcianych substancji chemicznych)

• Muzykoterapia

• „Pozytywne” emocje (tworzą nowe neurony w mózgu, które działają profilaktycznie przeciwko depresji)

Na podstawie Tajemniczy ogród. O dziedziczeniu traumy. / prof. Jadwiga Jośko-Ochojska, Wykład wygłoszony w trakcie 21 Międzynarodowej Konferencji Opieki Długoterminowej w Toruniu w dniu 26 września 2018 roku.