loading please wait..

Do czego wykorzystać swoją inteligencję – obserwować czy oceniać?

„Umiejętność obserwowania bez oceniania jest najwyższą formą inteligencji”. Te słowa autorstwa Jiddu Krishnamurti wydały mi się bardzo odkrywcze, kiedy je pierwszy raz przeczytałam.

Jednak czy aby na pewno, obserwowanie bez oceniania jest formą inteligencji?

Można tak, bez oceny, obserować piękno przyrody: płynące obłoki, szumiące drzewa, wzburzone morze. A ludzi? Panuje wiele zasad pt. „nie oceniać”, po wyglądzie czy po pochodzeniu i ma to sens. Nie wiemy jaką drogę przeszła osoba, którą poznajemy i nie wiemy jak my byśmy zachowali się na jej miejscu. Nie można tak krzywdząco oceniać.

Są jednak sytuacje, kiedy ocenić można a nawet trzeba.

Osądzający vs obserwujący

Jest taki wymiar osobowości, który określa w jaki sposób wolimy żyć: czy w zorganizowany i uporządkowany, czy bardziej spontaniczny. Dwa krańce tego wymiaru to: typ osądzający i typ obserwujący. Pomiędzy tymi krańcami znajduje się całe spektrum zachowań. Każdy zatem może u siebie znaleźć cechy obserwatora i cechy oceniacza/osądzacza, tyle że w różnym natężeniu. *

Są tacy ludzie, którzy na drodze osobistego rozwoju muszą się przemieścić z jednego krańca na drugi.

Typ osądzający

To ludzie, którzy lubią uporządkowane i zorganizowane życie. Przyjmują postawę osądzającą, widzą świat raczej w czarno-biały sposób, stawiając siebie po jednej lub drugiej stronie. Łatwo podejmują decyzje i lubią decydować. Chcą kontrolować życie. Osądzający odczuwa napięcie dopóki nie dokończy, nie zamknie danej sprawy. Lubi żyć w strukturach, w rzeczywistości, która ma początek środek i koniec. Nie lubi przystosowywać się, nie lubi niespodzianek.

Cechy osądzacza

  • czuje się szczęśliwy po podjeciu decyzji
  • najpierw praca potem przyjemność
  • ustala cele i jest terminowy
  • chce znać szczegóły zanim podejmie decyzje
  • chce wiedzieć, w co „wchodzi”, więc pyta, zbiera informajce, jest nieufny
  • czas jest dla niego ważnym zasobem, więc nie marnuje czasu

Typ obserwujący

Woli żyć spontanicznie, niż w sposób uporządkowany. Obserwuje i pozostaje otwarty na różne możliwości, nie lubi decydować się na coś konkretnie. Woli rozumieć życie niż je kontrolować i najszczęśliwszy jest, kiedy może mieć elastyczne życie. Obserwujący czuje napięcie kiedy musi podjąć decyzję i zamknąć sprawę, woli zdecydowanie pozostawić sobie otwarte możliwości. Lubi życie spontaniczne, z wieloma możliwościami. Życie w strukturze powoduje, że czuje się ograniczony. Łatwo przystosowuje się do nowych okoliczności, do ludzi, do zmieniających się sytuacji. Lubi wszelkie odcienie szarości i cieszy się tym co niespodziewane.

Cechy obserwatora

  • jest najszczęśliwszy kiedy ma dużo otwartych opcji i nie musi decydować
  • woli najpierw przyjemność a potem zabiera się do pracy
  • zmienia cele, jeśli pojawią się nowe informacje
  • przystosowuje się do ludzi i nowych sytuacji, nie bada ich, nie próbuje sprawdzać.

Podsumowując można by stwierdzić, że o ile oceniający kontroluje i sam steruje swoją łodzią, to obserwujący płynie z falą.

Który łatwiej wpadnie w sidła manipulatora/ki, narcyza, a w efekcie może i w toksyczny związek na długo?

Obserwujący.

  • Jego sponatniczność i docenianie życia we wszystkich odcieniach szarości to lep na narcystyczne puste wewnętrznie wydmuszki.
  • Nie ocenia, bierze ludzi takimi jacy są i dostosowuje się do nich, co powoduje, że często pozwala na naddużycia wobec siebie.
  • Jest elastyczny i nie lubi struktury, dlatego trudniej mu wyłapać manipulacje i kłamstwo.
  • Nie podejmuje decyzji bo lubi mieć otwarte opcje, co wykorzysta ten/ta, kto nie ma ochoty na poważny związek,  lubi serwować niepewność i huśtwkę emocji.

 

Obserwujący, jeśli ma za sobą zdrowe dzieciństwo i zna swoją wartość jest mniej podatny na pułapki zastawiane przez manipulatorów i wykorzystywaczy.

Jednak jeśli ma za sobą trudne doświadczenia, nie ma kontaktu ze sobą, ma zaniżone poczucie wartości staje się często ofiarą osób, które nie są fair.

W procesie powrotu do siebie, podczas terapii, kiedy odzyskuje się samoświadomość, obserwujacy po prostu musi się nauczyć oceniać. Zdecydowanie musi przyswoić sobie zasadę ograniczonego zaufania do innych, pytania i sprawdzania. Potrzebuje nauczyć się, że nie może sponatnicznie wchodzić w bliskie relacje z ludźmi, których odbiera jako „fajnych”, ale musi uruchomić swoją inteligencję po to aby:

  • zachować dystans w początkowej fazie znajmości,
  • zweryfikować czy dana osoba jest spójna w swoich komunikatach i zachowaniach (jeśli mówi co innego a robi co innego, należy wierzyć w to co robi),
  • ocenić czy kłamie, np. opowiada tę samą historię, ale za każdym razem znacznie lub nieznacznie zmienia jej treść, mówi coś a potem twierdzi, że nie powiedziała tego
  • zauważyć, czy celowo nie chce rozmawiać o pewnych sprawach, jest tajemnicza, wieloznaczna, ma sekrety, sfery życia do których nie dopuszcza
  • ocenić, czy prezentuje opinie i zachowania, które nam nie odpowiadają (można to tolerować, ale nie potakiwać i dostosowywać się, a najlepiej skrytykować choćby przed sobą samą)
  • ocenić, czy dana osoba mieści się w naszych wymaganiach, wnosi do naszego życia to czego pragniemy.

 

Zatem na najwyższą formę inteligencji – obserwowanie bez oceniania mogą pozwolić sobie ci, którzy uporządkowali swoje wnętrze, znają siebie, wyleczyli rany. Wtedy brak oceniania nie stanowi dla nich zagrożenia, a jest formą celebrowania życia.

Wszystkim pozostałym inteligecja przychodzi z pomocą, kiedy należy inteligentnie ocenić osobę lub sytuację. Naprawdę warto korzystać z możliwości swojego umysłu i oceniać !

 

* Wymiary osobowości na podstawie Katharine Briggs i Isabel Briggs Myers, które do badań nad typami osobowości wykorzystały prace Carla Junga.

 

Obraz <a href=”https://pixabay.com/pl/users/bluebudgie-4333174/?utm_source=link-attribution&amp;utm_medium=referral&amp;utm_campaign=image&amp;utm_content=2681372″> bluebudgie</a> z <a href=”https://pixabay.com/pl/?utm_source=link-attribution&amp;utm_medium=referral&amp;utm_campaign=image&amp;utm_content=2681372″> Pixabay</a>

Posted on 4 czerwca 2019 in Depresja, Emocje, Lęk, Powrót do siebie, Stres

Share the Story

About the Author

Leave a reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.